Op Ngamba Island in Oeganda vinden chimpansee en andere dieren een veilige en rustige leefomgeving. Dankzij het opvangcentrum én de samenwerking met de lokale gemeenschap werken we daar samen aan een groenere, betere wereld. De chimpansees leven er in een harmonieuze omgeving, mede mogelijk gemaakt door de trouwe steun van onze adoptanten. We houden jullie dan ook graag op de hoogte van het reilen en zeilen op dit bijzondere eiland.
Wat is er de afgelopen maanden gebeurd? Hoe gaat het met de jonge Bolly en Silver? En hoe vergaat het oudgedienden als Eddy en Connie? Benieuwd naar de nieuwste ontwikkelingen op het eiland en de avonturen van onze chimpansees? Lees dan snel verder. We geven een kijkje achter de schermen bij de chimpansees die dankzij onze Nederlandse donateurs zijn geadopteerd, en laten zien wat hun waardevolle steun mogelijk maakt.
Adopteer een chimpansee en geef Bolly, Covid en hun soortgenoten een toekomst
Met jouw steun zorgen we voor meer bos, medische zorg en een veilige leefomgeving voor chimpansees in nood. Help mee om hun natuurlijke habitat te beschermen – adopteer vandaag nog een chimp en maak het verschil.
Het laatste Chimp Nieuws!
Update: mei 2025
Een nieuw menu voor de chimpansees
De afgelopen maanden zijn er nieuwe voedingsmiddelen toegevoegd aan het dieet van de chimpansees op Ngamba Island. Voeding speelt een grote rol in hun dagelijkse routine. Hoewel ze soms even moeten wennen aan iets nieuws, reageren de meeste chimpansees enthousiast op de nieuwe smaken en texturen.
Hoestvirus op het eiland
Er ging een hardnekkig hoestvirus rond onder de chimpansees, dat zich snel leek te verspreiden binnen de groep. Gelukkig grepen de dierenartsen van het opvangcentrum snel in met de juiste maatregelen. Dankzij hun inzet is het virus inmiddels onder controle en zijn de meeste chimpansees weer in goede gezondheid.
Waar slapen de chimpansees?
’s Nachts verblijven de meeste chimpansees in de opvangruimte, die bestaat uit meerdere kamers waar mannetjes en vrouwtjes apart van elkaar slapen. Wanneer de tussendeuren openstaan, kunnen ze zelf kiezen waar ze willen overnachten. De verzorgers zorgen dagelijks voor het openen en sluiten van deze ruimtes, zodat de chimpansees veilig en rustig de nacht kunnen doorbrengen.
Het leven van de chimps op Ngamba Island
Bolly groeit op tot een echte durfal
Bolly, de jonge chimpansee die op 15 februari zijn verjaardag vierde, ontwikkelt zich snel. Hij is energiek, nieuwsgierig en durft steeds meer los van zijn moeder Becky te verkennen. Zijn dagen bestaan uit klimmen, spelen met leeftijdsgenoten zoals Themba en Eazy, en ondeugend proberen mee te snoepen van het eten van de volwassenen. Hoewel hij soms ondeugend is, zoekt hij bij spanning nog altijd snel de veilige armen van zijn moeder. Maar stukje bij beetje bereidt Bolly zich voor op een zelfstandiger leven in de groep.
Asega, zeer slim en hoog in rang
Asega heeft een hechte band met chimpansee Mawa; ruzie over voedsel komt tussen hen zelden voor. Overdag verblijven ze samen in een streng beveiligd buitenverblijf en voegen zich pas ’s avonds bij de rest van de groep in het binnenverblijf. Daar laat Asega zien dat hij de ruimte goed kent: tijdens spanningen weet hij zich handig te manoeuvreren en mogelijke aanvallers te ontwijken. Hoewel chimpansees vaak conflicten aangaan om hun positie binnen de groep te verbeteren, heeft Asega daar weinig kans toe vanwege zijn dagelijkse afzondering met Mawa. Toch blijft hij voortdurend alert.
Op een dag, bij aankomst in de buitenruimte, klom Asega direct op het speelplatform en keek uit over de kustlijn. Zijn aandacht werd getrokken door vreemde geluiden in de verte. Zelfs toen hem eten werd aangeboden, bleef hij gefocust op het mysterieuze geluid. Uiteindelijk ontdekte hij de bron: golven die tegen een lege brandstofcontainer op de rotsen sloegen. Pas toen keerde hij terug naar Mawa om samen te genieten van hun ontbijt van posho (dikke pap van maismeel) en bananen.
Baron, dominant maar toch van voedsel bestolen
Baron (voorheen Leo genoemd) bekleedt al lange tijd een hoge rang in de groep en vertoont dagelijks dominant gedrag tegenover de vrouwtjes. Tijdens voedermomenten is Baron makkelijk te herkennen: hij zit vaak onder een grote boom en houdt zijn omgeving scherp in de gaten. Avonds keert hij graag terug naar het binnenverblijf voor een warme kom pap, voordat hij zich nestelt in zijn hangmat.
Elke ochtend als de verzorgers de deuren openen, laat Baron zijn dominantie zien door eerst de kamers van de vrouwtjes binnen te gaan. Wanneer het verblijf van de grotere mannetjes wordt geopend, wordt hij kalmer en loopt doelbewust richting het bos. Dit wijst erop dat hij hun dominantie erkent en zich daaraan aanpast.
Chimpansees tonen vaak hun enthousiasme bij voedsel door luide vocalisaties of “voedsel-grunts”. Toen de verzorgers ’s ochtends ontbijt brachten — voornamelijk posho en bananen — reageerde Baron enthousiast met voedselgeluiden. Hij kreeg twee bananen, die hij gulzig opat. Daarna bleef hij geluiden maken, hopend op meer. Zijn blijdschap sloeg echter snel om toen Kalema een gevallen stuk banaan weggriste. Baron reageerde geschrokken en angstig, schreeuwde luid en trok zich terug. Hij keek om zich heen naar steun van anderen, maar niemand kwam hem helpen. Kalema maakte duidelijk dat hij niet betwist wilde worden, en Baron bleef teleurgesteld achter.
Nkuumwa: een creatieve na-aper
Nkuumwa is een vrouwelijke chimpansee en een langdurige bewoonster van Ngamba Island. Ze is stabiel in zowel rang als gezondheid. In het verleden nam ze soms voedsel af van ondergeschikte vrouwtjes, maar dit gedrag is inmiddels verdwenen. Nkuumwa blinkt uit in gedragsstudies en behaalt vaak hoge scores.
Chimpansees kunnen veel menselijk gedrag overnemen, niet alleen nuttig gedrag, maar ook andere, meer unieke gedragingen. Op een middag werd Nkuumwa gezien in het voedergebied, waar ze bladeren van een kerststruik verzamelde en ze vormde tot iets dat leek op draadloze oordopjes. Ze hield de bladeren even in haar oren, alsof ze luisterde naar muziek. Toen de verzorgers haar riepen, stond ze op en wandelde het bos in, alsof ze volledig in haar eigen wereld was. Dit bijzondere gedrag benadrukt haar opmerkingsvermogen en creatieve vaardigheden.
Silver, jong en moedig
Silver is een jonge chimpansee die op 6 juni 2023 werd geboren uit Cindy. Hoewel hij pas in de vroege stadia van zijn leven is, heeft hij al een levendige persoonlijkheid. Als jongste heeft hij een lage rang in de groep en is hij sterk afhankelijk van zijn moeder en andere dominante chimpansees voor bescherming. Desondanks neemt hij actief deel aan de dagelijkse strijd om voedsel.
Silver heeft een nieuwsgierige en sociale aard. Hij speelt graag met andere chimpansees zoals Tamtam, Bolly en Themba, en geniet van activiteiten zoals worstelen en kietelen. Ook zoekt hij regelmatig de interactie op met volwassen vrouwtjes tijdens het eten. Ondanks zijn jonge leeftijd heeft hij al geleerd om zich voorzichtig op te stellen wanneer hij zich van zijn moeder verwijdert, zodat hij conflicten met dominante mannetjes kan vermijden.
Op een dag toonde Silver grote moed toen hij zijn moeder beschermde tijdens een conflict met Billi. Toen Cindy in gevaar was, rende hij naar haar toe, riep om hulp en waarschuwde de groep, wat resulteerde in de tussenkomst van andere chimpansees en het beëindigen van het conflict.
Sally blijft hecht met kleine Bolly en Becky
Sally heeft een opvallend sterke band met Bolly, de zoon van Becky, en vervult een echte moederrol in zijn leven. Het is zelfs zo dat ze voedsel deelt met Becky, wat bijzonder is voor volwassen chimpansees. Hoewel Sally zelden in het bos nestelt, blijft ze altijd bij Becky en Bolly wanneer zij daar overnachten.
Op een middag, toen Bolly aarzelend het verblijf binnenkwam, tilde Sally hem liefdevol op en bracht hem naar het bos. Daar zorgde ze voor zijn ontbijt en begeleidde hij hem door het bos. Samen rustten ze uit, waarbij ze hun band verder versterkten door spel en verzorging. Sally’s zorgzame aard komt duidelijk naar voren in de liefdevolle relatie die ze heeft met zowel Becky als Bolly.
Ikuru, de sociale, vindingrijke chimpansee
Ikuru is een vaardige werktuiggebruiker en maakt vaak gebaren om de verzorgers om hulp te vragen. Hoewel ze zelden in het bos nestelt, geniet ze van het verzorgen van andere vrouwtjes en is ze vaak betrokken bij sociale interacties binnen de groep.
Ze is altijd als een van de eersten aanwezig in de voederruimte, samen met een kleine groep chimpansees. Op een middag begroette ze Kalema enthousiast met grommende geluiden en een vrolijke knik. Nadat ze elkaar hadden begroet, gingen ze samen zitten. Bij het uitdelen van het eten haastte Ikuru zich om snel terug te keren, zodat ze niets miste.
Megan, de kalme dominante chimpansee
Megan is een lange chimpansee met een opvallend voorhoofd en een donker gekleurd gezicht. Ze is kalm en terughoudend, maar als een van de oudste vrouwtjes in de groep, weet ze gemakkelijk dominantie af te dwingen over jongere chimpansees. Tijdens het eten wacht Megan geduldig langs het hek en leidt ze de aandacht af wanneer ze wordt aangevallen. Ze heeft een vriendschap met Sophie, maar kiest er nu vaak voor om zich bij de chimpansees van lagere rang te voegen. Megan maakt luidruchtige geluiden wanneer Nakati gevoerd wordt en mist dit moment nooit. Ze blijft rustig bij de baby totdat de verzorger het jong overneemt.
Op een avond ontstond er een conflict toen Megan probeerde voedsel van Sophie af te nemen, maar Sophie wegliep. Megan bleef geduldig wachten op haar eigen pap, maar toen Kidogo het eerst wilde, raakte Megan geïrriteerd. De verzorger gaf haar de pap, waarna Megan het over Kidogo heen gooide, wat leidde tot een gevecht. Kidogo verloor het gevecht en haalde uiteindelijk haar eten op een afstand van Meg
Connie de zorgzame chimpansee
Connie is een volwassen vrouwelijke chimpansee. De vorige keer ontwikkelde ze een hoest, maar gelukkig is deze inmiddels volledig verholpen dankzij de goede zorg. De afgelopen drie maanden is Connie in goede gezondheid geweest, zonder zichtbare verwondingen. Ze behoort tot de chimpansees die regelmatig in het bos nestelen en daar blijven totdat ze zelf besluit terug te keren naar de opvangruimte, vaak als een van de laatsten.
Connie brengt veel tijd door in kamers met houten tafels, hoewel ze in hangmatten slaapt. Op een avond kwam ze eerder terug naar de opvangruimte en speelde met de jonge chimpansee Bolly. Toen ze een verzorger met emmers pap hoorde naderen, richtte Connie haar aandacht onmiddellijk op het eten en begon te grommen, wat ook Bolly afleidde. Ze liep daarna naar de alfaman Kisembo om suikerriet te vragen, maar kreeg niets. Uiteindelijk ging ze in de hangmat liggen en besloot de rest van de avond niet meer mee te doen met het spel.
Eddy toont zijn kracht en beschermt de vrouwelijke chimps
Eddy is al meer dan 25 jaar een gezonde bewoner van Ngamba Island, en zijn status in de groep is de afgelopen drie maanden onveranderd gebleven. Hij zoekt vaak de nabijheid van Kisembo, het dominante mannetje, vooral in bedreigende situaties. Eddy valt op tijdens het eten: hij staat rechtop met zijn handen omhoog en gebaart om het meeste voedsel te krijgen. Als hij niet krijgt wat hij wil, reageert hij agressief door te jammeren en zich op de grond te gooien.
Hoewel zijn ambitie om dominant te worden in de groep is afgenomen, blijft zijn band met Kisembo sterk. Eddy slaapt meestal in de opvangruimte, maar soms zoekt hij de rust van het bos op. Hij kan confronterend zijn, bijvoorbeeld door stenen naar mensen te gooien wanneer hij gestrest is. In de opvangruimte laat hij zijn kracht zien door zware jerrycans te verplaatsen, waarmee hij zijn dominantie benadrukt.
Eddy speelt ook een rol in het handhaven van de orde. Toen Nani door Umugenzi werd aangevallen, greep Eddy in door Umugenzi te slaan en te schoppen. Umugenzi vluchtte weg, en de vrouwelijke chimpansees toonden hun dankbaarheid voor Eddy’s snelle optreden, waarmee hij zijn rol als beschermer in de groep bevestigde.
Baluku vriendelijke en sociaal in de groep
Baluku is een gezonde chimpansee en een vertrouwd lid van de hoofdfamiliegroep in het bos op Ngamba Island. Hij staat bekend om zijn vriendelijke karakter en brengt graag tijd door met jongere chimpansees tijdens speelse activiteiten zoals stoeien, achter elkaar aan rennen en verzorgingssessies. Tijdens het verzorgen maakt Baluku zachte, geruststellende lipgeluiden en vermaakt hij de ander terwijl hij zorgvuldig vuil en parasieten verwijdert. Als verzorgers hem iets vragen, reageert hij alert en krijgt hij vaak een beloning in de vorm van bananen of pinda’s.
Na een actieve dag vol voedsel zoeken, boomklimmen en ravotten, was het tijd voor Baluku om te ontspannen. Hij kwam uit het bos en ging op zoek naar de ideale plek om tot rust te komen. In de schaduw vond hij een koele plek, maakte de grond schoon en ging op zijn rug liggen, zijn benen omhoog in de lucht, zodat hij zichzelf uitgebreid kon verzorgen. De andere chimpansees keken verbaasd naar zijn unieke manier van ontspannen — en de volgende dag probeerde Rambo hem zelfs na te doen.
Nakuu in topvorm op jacht naar lekkernijen
Nakuu wordt door de verzorgers beschouwd als een volwassen chimpansee in topconditie. Elke ochtend, zodra ze wakker is, loopt ze via de tunnel naar de opvangruimte om haar groepsgenoten te begroeten. Daarna keert ze snel terug naar het voedergebied in het bos, waar ze geduldig op haar ontbijt wacht. Nakuu blijft meestal op afstand van dominante chimpansees om conflicten te vermijden. Tijdens het voeren zit ze afgezonderd, wachtend op voedsel dat de verzorgers haar toewerpen. Pas daarna benadert ze hen om extra lekkernijen te vragen.
Onlangs stond Nakuu in het middelpunt van de belangstelling van de mannetjes. In het bos viel Umugenzi haar aan met een stok. Nakuu verdedigde zich luid schreeuwend, wat andere mannetjes aantrok die haar te hulp schoten, deels uit eigen interesse. Umugenzi werd flink aangepakt en ook Nakuu zelf greep haar kans: ze beet hem hard in zijn rug. Sindsdien houdt Umugenzi afstand en toont hij meer respect voor haar.
Tumbo, de krachtige chimpansee
Tumbo heeft zijn hoge positie in de groep weten te behouden en verkeert, op een kleine wond aan zijn pols na, in goede gezondheid. Zijn gedrag binnen de groep is echter minder voorspelbaar geworden. Waar hij vroeger bekendstond als voorvechter van geweldloosheid, is hij de laatste tijd betrokken bij fysieke confrontaties en het afpakken van voedsel van lagergeplaatste groepsleden.
Tijdens een voedseldistributie zag Tumbo hoe Robbie niet alleen zijn eigen traktatie nam, maar ook de wortel van Ndyakira afpakte. Ndyakira raakte overstuur en reageerde met een driftbui. Tumbo greep in en viel Robbie aan. Bwambale sloot zich bij hem aan, en samen dwongen ze Robbie op de vlucht. Die zocht bescherming bij Kisembo, maar die negeerde hem — mogelijk als gevolg van Robbie’s eerdere gedrag tegenover hun gezamenlijke vriendin Ndyakira.
Afrika, de eigenzinnige dame die weet wat ze wil
Afrika, 18 jaar oud en gered uit Bushenyi in Oeganda, heeft een relatief lage rang binnen de groep en staat bekend om haar opvliegende karakter. De afgelopen maanden is ze in goede gezondheid gebleven. Door haar korte lontje kan ze snel boos worden, zowel op andere chimpansees als op verzorgers, wat haar positie in de groep beïnvloedt. Ze brengt veel tijd door met jongere chimpansees zoals Eazy, Bolly en Themba, en verzorgt Eazy vaak in de avond.
Toen onlangs gekookte bonen aan het dieet werden toegevoegd, was Afrika duidelijk enthousiast. Ze maakte luidruchtige eetgeluiden en trok de aandacht van de groep. Ze verzamelde de bonen en at ze rustig op, wat spanningen veroorzaakte omdat andere chimpansees als Kidogo en Kityo moeite hadden om voldoende voedsel te bemachtigen.
Tot zover weer de avonturen van de chimpansees op Ngamba Island!
Opvangcentrum Ngamba Island in cijfers (2024)
- In 2024 is er 1 nieuwe chimp geboren, waardoor het totaal aantal opgevangen chimpansees nu 54 bedraagt
- Elke chimpansee ontvangt dagelijks vier voedzame maaltijden
- In 2024 ontving het centrum 4.300 betalende bezoekers
- Alle chimpansees ondergaan jaarlijks een uitgebreide gezondheidscheck. In 2024 werden de jaarlijkse gezondheidscontroles in twee fasen uitgevoerd, waarbij in de eerste fase in maart werd gefocust op chimpansees die 13 jaar geleden besmet waren met Schistosomiasis, een parasitaire infectie, en werd vastgesteld dat 6 chimpansees die eerder leverbeschadiging hadden, volledig hersteld waren zonder blijvende effecten
- Het team bestaat uit ongeveer 20 medewerkers, waaronder huishoudelijk personeel, een dierenarts als manager, dierverzorgers en koks
- 21 vrijwilligers van over de hele wereld werden verwelkomd, waarvan 8 deelnamen aan de jaarlijkse gezondheidscontroles van de chimps
- Het educatieprogramma bereikte in samenwerking met de leerkrachten 687 kinderen op 15 scholen rond het Bugoma Forest
- De volgende chimpansees zijn geadopteerd door Nederlandse donateurs: Afrika, Tumbo, Nakuu, Baluku, Leo, Eddy, Connie, Megan, Ikuru, Sally, Asega, Baron, Nkumwa, Bolly en Nan.
Namens Bolly, Covid & alle chimps: bedankt voor jouw steun!
Dankzij jouw bijdrage ontvangen chimpansees in opvangcentra zoals Bolly op Ngamba Island (Oeganda) en Covid in Tchimpounga (Republiek Congo) de zorg die ze zo nodig hebben. Deze twee chimpansees staan symbool voor alle chimps die, dankzij jouw steun, liefdevol worden opgevangen en beschermd.
Volg onze Chimp Nieuws updates om te zien hoe jouw steun het verschil maakt in hun dagelijkse leven en in de strijd voor hun toekomst. Dankzij jouw steun kunnen we doorgaan met dit belangrijke werk.
Heb je onverhoopt een Chimp Nieuws update gemist? Lees hier onze eerdere updates:
Chimp Nieuws – november 2024 >
Chimp Nieuws – juli 2024 >
Chimp Nieuws – mei 2024 >
Chimp Nieuws – mei 2024: Bolly blog >
Alle foto’s in dit artikel zijn eigendom van JGI / opvangcentra Ngamba Island (Oeganda), Tchimpounga (Republiek Congo) en videos door Fernando Turmo